Programma 1 - Samenleving

De manier waarop we in Apeldoorn samenleven is van ons allemaal. In het hier en nu en richting de toekomst hebben we, van inwoners en ondernemers tot partners en gemeente, allemaal de verantwoordelijkheid om daar een aandeel in te leveren. En we doen het samen ook al best goed. Apeldoorn staat bijvoorbeeld in de top 3 van gezondste steden in Nederland (Arcadis Index 2022), inwoners kijken naar elkaar om en ze zetten zich voor elkaar in. Tegelijkertijd zijn een goede gezondheid, een sociaal netwerk of op een passende manier kunnen meedoen niet voor iedereen vanzelfsprekend. Met preventie dragen we bij aan het zoveel mogelijk voorkomen van toekomstige problemen en bouwen we aan een toekomstbestendige en veilige samenleving in Apeldoorn.
Met het oog op de toekomst en als gevolg van maatschappelijke veranderingen, zullen we elkaar steeds harder nodig hebben. De ontwikkeling van Apeldoorn staat niet stil, maar de grenzen van wat we als samenleving aankunnen, komen wel in zicht. Naar elkaar omkijken en elkaar willen helpen worden steeds belangrijker. We zien ongelijkheid in kansen, armoede en gezondheidsproblemen. We zorgen ervoor dat we dichtbij zijn voor onze inwoners die zich in een kwetsbare positie bevinden. Ook zetten we in op de aanpak van ondermijnende criminaliteit. Maar als overheid kunnen we niet alles doen. Het is daarom essentieel dat er een sterke sociale cohesie is, die mensen helpt om zich beter te redden.
Naar verwachting wonen er in 2040 ruim 180.000 inwoners in onze stad en dorpen. Zoals we ook in het programma Leefomgeving schrijven moeten we een schaalsprong qua ruimtegebruik, voorzieningen en mobiliteit maken. Ditzelfde geldt voor ons sociaal fundament. Tegelijkertijd neemt het aantal werkenden de komende jaren af, zo schrijven we in het hoofdstuk “Economie”, terwijl de vraag naar zorg- en ondersteuning als gevolg van vergrijzing en de toenemende complexiteit van onze samenleving stijgt. Zie ook het programma Economie en Inkomen.
Brede Welvaart laat bij uitstek zien dat de manier waarop we samenleven door veel factoren samen wordt bepaald. Omdat de wereld continu verandert, zullen we elke keer opnieuw afwegingen en keuzes moeten maken vanuit deze brede blik. Nu we tegen grenzen aanlopen, merken we daarbij des te meer wat in het dagelijks leven van onze inwoners zo wezenlijk is: regie kunnen nemen over je eigen gezondheid, vertrouwen hebben dat je de zorg krijgt die je nodig hebt, geen zorgen hebben over het betalen van je rekening of waar je woont, onderwijs kunnen volgen dat bij je past en aansluiting vinden in je eigen omgeving.

• Een gezonde Apeldoornse generatie in 2040. Samen met inwoners, verenigingen, partners en verzekeraars verbeteren we de fysieke en mentale gezondheid van zoveel mogelijk Apeldoorners. Van jong tot oud, met of zonder beperking. Door een gezonde leefomgeving aan te bieden, door zowel jeugd als volwassenen te ondersteunen met een gezonde leefstijl, mentale stress als gevolg van bijvoorbeeld schulden te voorkomen en sportvoorzieningen toegankelijk te maken en houden. Preventieve acties zijn daarbij leidend, voorkomen is tenslotte beter dan genezen.
• Ondersteuning en zorg is bereikbaar en dichtbij, met name voor inwoners die zich in een kwetsbare positie bevinden. Inwoners kijken eerst wat ze zelf en samen kunnen doen bij een hulpvraag. Sommige problemen zijn in het normale leven goed op te pakken. Laagdrempelige voorzieningen en basiszorg organiseren we zoveel mogelijk in wijken en buurten, bijvoorbeeld met onze Samen055-locaties, complexe zorg binnen de gemeente en in de regio.
• Inwoners voeren zo veel mogelijk regie over hun eigen gezondheid én er is een sterke sociale basis. Voor mensen die zorg nodig hebben, is er goede en betaalbare (passende) ondersteuning en zorg beschikbaar.
• Apeldoorners ervaren zo min mogelijk fysieke en sociale belemmeringen om mee kunnen doen. Respect hebben voor elkaars normen, waarden en identiteit wordt vanzelfsprekend en inwoners voelen zich vrij om zichzelf te zijn. Sport, welzijn, kunst, cultuur en onderwijs helpen om verschillen te overbruggen.
• Ons cultuur en erfgoed neemt ons mee in waar we vandaan komen én helpt ons om onze toekomst vorm te geven. Door de mogelijkheid te bieden om vanuit het perspectief van de ander de wereld te ervaren, dragen kunst en cultuur bij aan een inclusieve en respectvolle samenleving. Ons cultuur en erfgoed is onderdeel van het karakter van Apeldoorn en heeft daarmee naast maatschappelijke ook economische betekenis.
• Onze jeugd groeit zo veilig en kansrijk mogelijk op. In de eerste plaats is dat een verantwoordelijkheid van ouders. We bieden vroegtijdig ondersteuning bij signalen van ontwikkelachterstanden, helpen onze onderwijspartners passend onderwijs te bieden en versterken de aansluiting tussen onderwijs, thuis en zorg. Door opvoeders in hun rol te ondersteunen versterken we de sociale basis in het gezin. Jeugdigen ontvangen de passende hulp en zorg die ze nodig hebben, met daarbij bijzondere aandacht voor jeugdigen in een kwetsbare positie. Daarbij is de voortgaande trend van stijgende kosten jeugdzorg een punt  van zorg. Aanvullende maatregelen zijn noodzakelijk om het stelsel financieel houdbaar te houden.
• Jongeren worden weerbaarder en mentaal veerkrachtiger, ouderen ervaren minder eenzaamheid. Dit bereiken we door het onderwerp mentale gezondheid te normaliseren, sport en beweging laagdrempelig toegankelijk te maken, community building via verengingen te stimuleren en inwoners aan te moedigen verbinding te leggen met (in)formele netwerken in hun eigen omgeving.
• Apeldoorners ervaren hun leefomgeving als prettig en veilig. Eventuele overlast wordt vroegtijdig gesignaleerd en door samenwerking tussen zorg en veiligheid wordt de weerbaarheid van zowel individuen als de omgeving preventief versterkt.
• Iedereen voelt zich betrokken bij de eigen straat, buurt of dorp en wil ook zelf een bijdrage aan de sociale en fysieke leefbaarheid leveren.