Verbonden partijen zijn derde rechtspersonen waarmee de gemeente een bestuurlijk en een financieel belang heeft. Onder bestuurlijk belang wordt verstaan een zetel in het bestuur van een rechtspersoon of het hebben van stemrecht. Financieel belang is er, als de gemeente middelen ter beschikking heeft gesteld en die kwijt is in geval van faillissement van de verbonden partij of als financiële problemen bij de verbonden partij verhaald kunnen worden op de gemeente. Wij hebben bestuurlijke en financiële belangen in gemeenschappelijke regelingen, vennootschappen, publiek-private samenwerkingsconstructies (pps) en stichtingen. Afhankelijk van onze mate van verbondenheid zijn wij in staat om invloed op het beleid van de betreffende verbonden partij uit te oefenen.
In november 2015 heeft uw raad de Kadernota verbonden partijen vastgesteld. Hierin wordt onder meer ingegaan op de keuze om een verbonden partij in te stellen, de sturing op onze deelnemingen en de rol van de raad daarin. Wij verwijzen naar deze nota . Het is de bedoeling dat u in de eerste helft van 2025 een geactualiseerde Kadernota verbonden partijen vast kunt stellen.
In 2016 heeft de commissie BBV een nota verbonden partijen uitgebracht. Hierin is een aanbeveling opgenomen ten aanzien van derden, die in formeel juridische zin geen verbonden partij zijn vanwege het ontbreken van financieel belang (bijv. een gestort aandelenkapitaal), maar wel sprake is van:
- een structurele bekostiging in overwegende mate in de activiteiten van een organisatie;
- een bestuurlijk belang (zeggenschap via stemrecht of vertegenwoordiging in het bestuur).
De commissie BBV adviseert om derde partijen, die hieraan voldoen vanwege het maatschappelijk belang en/of vanuit hun risicopositie richting de gemeente op te nemen in de paragraaf verbonden partijen. In onze gemeente kennen wij echter geen partijen, die onder deze categorie vallen.
Deze paragraaf is een resumé van de verbonden partijen van onze gemeente. Per verbonden partij wordt een format opgesteld, waarin wordt ingegaan op onder meer (beleidsmatige) ontwikkelingen, risico's, vermogenspositie en exploitatieresultaten. Om het belang van de verbonden partijen te benadrukken gaan we in de relevante begrotingsprogramma's eveneens in op het financiële belang en op de belangrijkste risico's van de verbonden partij.
In 2020 heeft de raadswerkgroep verbonden partijen een dashboard vastgesteld dat in Apeldoorn wordt gebruikt bij de informatievoorziening over gemeenschappelijke regelingen. We hebben hierover met andere gemeenten afspraken gemaakt via 'grip op samenwerking'. In de jaarlijkse verantwoording over de jaarstukken van de verbonden partijen wordt onder meer dit dashboard gebruikt.
Per 1 juli 2022 is de gewijzigde Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) in werking getreden. Het doel van deze wetswijziging is de democratische legitimatie van gemeenschappelijke regelingen en de kaderstellende en controlerende rol van gemeenteraden in relatie tot gemeenschappelijke regelingen te versterken. De wetswijziging geeft daartoe diverse instrumenten, zoals de mogelijkheid tot het instellen van een gemeenschappelijke adviescommissie. Ook moesten de bestaande GR-en worden gewijzigd, omdat daarin bepalingen moesten worden opgenomen over onder andere de invulling van participatie, evaluatie en actieve informatieplicht en de gevolgen van uittreding. Voor deze wijzigingen is een overgangstermijn van 2 jaar opgenomen in de wet. In december 2022 is uw raad geïnformeerd over de gevolgen van deze wetswijziging. In 2023 zijn op verschillende momenten de gewijzigde GR-en met uw raad besproken en zijn eventueel zienswijzen op de gewijzigde GR-en vastgesteld. In 2024 zijn of worden alle gewijzigde GR-en vastgesteld (alleen de Omgevingsdienst Veluwe is al in 2023 vastgesteld).