Apeldoorn Ontwikkelt Fonds (AOF)

Toelichting Apeldoorn Ontwikkelt Fonds (AOF)

In deze bijlage gaan wij nader in op de bestemmingsreserve Apeldoorn Ontwikkel Fonds (AOF). We starten met de aanleiding voor het instellen van deze reserve en gaan in op het doel, de spelregels en de reikwijdte. Vervolgens presenteren we de huidige stand van deze reserve.
Tenslotte staan we stil bij de aanvullende voorstellen nieuw beleid MPB 2025-2028 die betrekking hebben op het AOF.

Instellen AOF, doel en criteria
In de Voorjaarsnota 2023 is de instelling van het AOF aangekondigd.
Hierover is het volgende opgenomen:

“Apeldoorn groeit. En we willen vooral goed groeien, zodat de keuzes die we nu maken goed zijn voor onze huidige en toekomstige inwoners én in de breedte positief bijdragen aan onze leefomgeving, ons vestigingsklimaat en aan verduurzaming. Dat is waarom we in het coalitieakkoord bewust hebben gekozen om de Brede Welvaart van Apeldoorn als kapstok voor ons handelen te nemen. Maar we kunnen alleen keuzes maken als we zelf mede regie hebben. Daarom komen we met een voorstel voor het Apeldoorn Ontwikkelt Fonds (AOF). Het afgelopen jaar hebben we veel zaken voorbereid en met de impuls die we voorstellen, verwachten we het tempo te kunnen vasthouden. Het investeringsfonds biedt ons namelijk de ruimte om te manoeuvreren in de economische, sociale en maatschappelijke dynamiek om ons heen. Het AOF komt in plaats van de huidige BROA. In lijn met de Brede Welvaartsgedachte is het AOF bedoeld om te investeren in de ontwikkeling van Apeldoorn over de volle breedte. Vanuit het AOF investeren we verder in de ontwikkeling van de Brede Welvaart in Apeldoorn. We richten onze incidentele middelen onder andere op cruciale businesscases voor onze ambities rond Stadmaken en op ontwikkelingen met groot maatschappelijk belang, die niet uit zichzelf sluitend te krijgen zijn. Denk aan de onrendabele top op (zorg)woningen, een warmtenet, mobiliteitsoplossingen en natuur inclusief en klimaat adaptief bouwen. Door te blijven investeren jagen we de ontwikkeling van Apeldoorn aan en blijven we een interessante en betrouwbare partner voor andere partijen. Een belangrijk signaal in een tijd van toenemende onzekerheid. We gebruiken het AOF als een extra impuls om projecten met een groot belang voor de stad tijdig voor elkaar te krijgen.”

Op 11 mei 2023 heeft de raad bij het vaststellen van de nota Reserves en Voorzieningen 2023 ingestemd met het vervallen van de aparte spelregels voor de BROA en het omzetten van deze reserve naar een ontwikkelfonds.

In de MPB 2024-2027 zijn het doel en de criteria voor het inzetten van het fonds verder uitgewerkt. Besloten is om het AOF in te zetten voor de volgende opgaven:  

1. Schaalsprong Apeldoorn 2040 inclusief strategische aankopen (prioritair: BSK, Zuidrand en Uddel)
2. Ontwikkeling en onrendabele top van bedrijventerreinen
3. Onrendabele top Energietransitie en warmtenet
4. Versterken van het sociaal fundament.

Ook zijn de volgende criteria vastgesteld:

• het AOF moet recht doen aan de bestuurlijke keuzes die eerder zijn gemaakt zoals bij de Omgevingsvisie 2040 en bij de Kadernota Maatschappelijke Ontwikkeling;
• in het fonds worden maatschappelijke opgaven opgenomen die belangrijk zijn voor de ontwikkeling van Apeldoorn 2040 en die niet in de jaarlijkse exploitatie van de MPB passen;
• het gaat om incidentele opgaven waarbij de uitvoering zich over meerdere jaren uitstrekt;
• jaarlijks wordt bij de MPB afgewogen of een nieuwe ambitie aan het Ontwikkelfonds moet worden toegevoegd inclusief de benodigde dekkingsmiddelen;
• voeding van het AOF gebeurt via de MPB of de Voorjaarsnota met een onderbouwing op hoofdlijnen van de ambitie. Hiermee worden de middelen in het fonds gereserveerd, maar het college kan het geld nog niet uitgeven;
• onttrekking uit het AOF vindt plaats met een door de raad vastgesteld bestedingsplan en begrotingswijziging. Op dat moment ontstaat in het AOF een project met een fasering van de uitgaven. Als het bestedingsplan al in de MPB concreet onderbouwd kan worden, dan is geen apart raadsbesluit meer nodig;
• voor overheveling tussen projecten in het AOF is instemming van de raad nodig.

Ontwikkelingen AOF 2023 en 2024
Jaarrekening 2023
De voormalige BROA kende een aflopend aantal projecten. Deze maakten in de MPB 2024-2027 uit efficiency overwegingen nog tijdelijk deel uit van het AOF. In de jaarrekening 2023 is de BROA financieel afgewikkeld. Een beperkt aantal projecten uit de BROA resteert in het AOF. Deze projecten passen binnen de doelstelling van het AOF. Het betreft met name de inzet van het programmabureau en de ontwikkeling van bedrijventerreinen.  

Tenslotte zijn bij de jaarrekening 2023 de niet bestelde gelden vanuit de Investeringsagenda programma Energietransitie toegevoegd aan het onderdeel Energietransitie. Het betreft een bedrag van € 1,2 miljoen.

Besluitvorming over aanwending van het AOF in 2024
In 2024 heeft de raad ingestemd met een bijdrage van € 1,5 miljoen voor de grex Molenstraat Centrum. Deze bijdrage is gedekt uit het onderdeel Strategische verwervingen/negatieve grexen. Op dit onderdeel resteert een bedrag van € 15 miljoen, wat volledig is geoormerkt.

Turap 2024
In begrotingswijziging 2024-24 bij de Tussentijdse rapportage wordt de raad voorgesteld om het verschil van € 13,5 miljoen tussen onze uitgaven en de rijksvergoeding voor opvang van Oekraïense vluchtelingen te storten in het AOF.

Deze onderdelen zijn in de voeding van de reserve verwerkt.

Ontwikkelingen AOF MPB 2025-2028
Aanvullende voorstellen MPB 2025-2028
In het samenvattend overzicht voor de MPB 2025-2028 hebben de volgende onderdelen betrekking op extra middelen in het AOF:

Volgend vanuit Nieuw voor Oud traject:

• Programma Energietransitie : € 9 miljoen (€ 1,8 miljoen per jaar 2025-2029)
• Programma Werklocaties : € 5,85 miljoen voor de periode 2025-2028

Vanuit het rekeningoverschot 2023 wordt het AOF extra gevoed voor deze projecten.

Overige aanvullende voorstellen:

• 1b Stadmaken/BSK ontwikkelportfolio formatie: € 560.000 voor de jaren 2026 en 2027, 2028 pm.
• 1d AOF Stadmaken totaal extra storting van € 28,7 miljoen voor de jaren 2025 t/m 2028

Deze ontwikkelingen worden nader toegelicht op de programma’s.

Verbreden doelstelling AOF en herschikking binnen het AOF
Wij scharen de toegevoegde Oekraïne-gelden onder 'versterken van het sociaal fundament' al is hier ook een huisvestingscomponent aan de orde. Tenslotte stellen wij voor om de doelstelling van 'ontwikkeling en onrendabele top van bedrijventerreinen' te verbreden naar 'Economie en ontwikkeling bedrijventerreinen'.

Daarnaast stellen we een herschikking voor. De € 2 miljoen voor de onrendabele top van zorgwoningen willen we inzetten voor stedelijke ontwikkeling en de aanvullende middelen die hiervoor

nodig zijn.  Verder stellen voor om vanuit € 13,5 miljoen dat we in 2024 storten in het AOF een bedrag van € 8 miljoen te oormerken voor de opvang van (Oekraïense) vluchtelingen conform de onderbouwing die bij de Tussentijdse rapportage is aangeleverd.. De overige € 5,5 miljoen wenden we aan voor dekking van de aanvullende voorstellen die we uit het AOF willen financieren.